Voor mensen met autisme is een autismevriendelijke werkomgeving belangrijk om goed te kunnen werken. Wat is hiervoor nodig?

Autismevriendelijke werkomgeving

Wat houdt een autismevriendelijke werkomgeving nu precies in? Er bestaat geen standaard omgeving voor mensen met autisme. Het mooiste zou zijn een werkomgeving waarin de werknemer goed kan gedijen met voldoende begrip en aandacht voor medewerkers met autisme. De behoeften hierin kunnen per werknemer verschillen. De invulling van een autismevriendelijke werkomgeving is dan ook persoonlijk. Wat heb je nodig? Wat voor werk doe je en welke mogelijkheden kunnen er gecreëerd worden, zodat je zo goed mogelijk je werk kan doen?

Een autismevriendelijke werkomgeving creëren  

Het is zowel voor werkgevers als werknemers niet eenvoudig om een autismevriendelijke werkomgeving te creëren. Dit is ook mede afhankelijk van de aard van de organisatie, de afdeling waar je werkt, de functie die je bekleedt en in hoeverre de leidinggevende en collega’s kennis van autisme hebben. Dit is lang niet altijd het geval. Als je weet wat je nodig hebt om goed te kunnen functioneren, is het relevant om dit bespreekbaar te maken. Niet elke werknemer met autisme wil echter vertellen dat er sprake is van autisme en soms is dit voor hem of haarzelf ook nog niet duidelijk. Wil je wel of niet vertellen dat je autisme hebt? Daar kunnen voor- en nadelen aan zitten.

Communicatie op de werkvloer

De (sociale) communicatie op de werkvloer loopt voor medewerkers met autisme niet vanzelf. Zeker als je je ‘anders’ voelt en je collega’s jouw manier van denken en handelen niet altijd goed lijken te begrijpen. Communicatieproblemen op de werkvloer komen in de praktijk relatief vaak voor. Probeer eventuele strubbelingen bespreekbaar te maken. Ga opkomende misverstanden niet uit de weg. Probeer uit te leggen dat je dingen soms anders interpreteert. Mede ook omdat de Theory of Mind en je goed kunnen verplaatsen in een ander soms anders verloopt. Hoe meer draagvlak en begrip je kunt creëren op je werk, hoe beter je kan functioneren in een autismevriendelijke werkomgeving.

Wat houdt een autismevriendelijke werkomgeving in?

De volgende arbeidsomstandigheden zijn gunstig voor een werknemer met autisme.

  • Vaste werktijden en geen wisselende diensten
  • Bij voorkeur een werkweek van maximaal 32 uur. Dit is het meest ideaal, maar lang niet altijd haalbaar in de praktijk.
  • Het bespreekbaar maken van de mogelijkheid van thuiswerken voor een derde van de werktijd, indien mogelijk en haalbaar.
  • Eén vaste aanspreekpunt of vertrouwenspersoon binnen de organisatie, waarbij de werknemer zijn verhaal kwijt kan of om over lopende zaken te sparren.
  • Een rustige werkomgeving met een minimaal aan prikkels of een afgeschermde ruimte met een eigen bureau
  • Een werkplek in een eigen kantoor, tegen een muur of beschutte plek
  • De mogelijkheid om korte time-outs te nemen of je even terug te kunnen trekken bij te veel prikkels of spanningen
  • Pauzes in rust of alleen kunnen doorbrengen bij behoefte
  • Tussen de middag de mogelijkheid om even naar buiten te gaan om nieuwe energie op te doen en te kunnen ontprikkelen
  • Bij veel omgevingsgeluiden een koptelefoon of oordopjes kunnen dragen om geluiden te filteren die anders te veel afleiden of je uit je concentratie halen
  • Werknemers zo veel mogelijk betrekken bij gesprekken, veranderingen en planningen, zodat hiermee duidelijkheid, transparantie en overzicht gecreëerd wordt.
  • Geen verplichtingen om aanwezig te zijn bij bedrijfsfeesten, uitjes en andere druk bezochte zakelijke aangelegenheden.
  • Accepteren en begrijpen dat lichamelijk contact voor een werknemer met autisme niet altijd acceptabel is. (handen geven, schouderklopjes, dicht op iemand zitten)
  • Structureel werkoverleg en bij voorkeur één-op-één op een dagelijkse of wekelijkse frequentie, zodat de werknemer weet wat er van hem of haar verwacht wordt of hoe de dag- of weekplanning verloopt.
  • Duidelijke instructies en waar nodig met achterliggende onderbouwing of verduidelijking, zodat hier geen misverstanden of onenigheid over bestaan.
  • Waar mogelijk een planning, nieuwe werkwijze, concept of taak met visuele hulpmiddelen onderleggen. Hierdoor kan de werknemer dit duidelijk doornemen, nalezen en als handleiding kan gebruiken, waardoor de informatie beter verwerkt kan worden.
  • Extra tijd bieden om voor te bereiden op nieuwe taken, opdrachten of aangekondigde veranderingen op de werkvloer of m.b.t. werkprocessen.
  • Deadlines duidelijk communiceren en hier niet of zo min mogelijk van afwijken, want dit geeft veel innerlijke onrust, onbegrip en frustratie.
  • Assertieve, motiverende en begripvolle feedback geven bij misverstanden, onduidelijkheid of bij verbeterpunten.
  • Aankomende veranderingen tijdig aangeven en hier stapsgewijs naar toe werken, waarbij een duidelijk stappenplan aangegeven wordt en de werknemer hierin betrekken.

Ziekteverzuim en burn-out preventie

Medewerkers met autisme zijn extra gevoelig voor overprikkeling en stressprikkels. Indien zij onvoldoende kunnen ontstressen, heeft dit gevolgen voor de uitoefening van hun taken. Voor een werkgever is het dan ook belangrijk om de juiste aandacht te geven aan ziekteverzuim preventie. Indien een werknemer al eerder is uitgevallen of burn-out klachten krijgt, dan is het van belang om hier serieus over in gesprek te gaan. Wat moet er veranderd worden waardoor de werknemer kan blijven werken in een autismevriendelijke werkomgeving? Welke aanpassingen zijn nodig zodat hij of zij goed zijn werk kan blijven uitvoeren? Wat is bespreekbaar en haalbaar? Blijf hierover met elkaar in gesprek, zodat een werknemer niet overbelast raakt.

Indien wenselijk en nodig kan het Autisme Centrum burn-out preventie training aanbieden.

Nog een aantal interessante blogs om te lezen:

“Een autismevriendelijke werkomgeving verdient meer aandacht”