Ben je door je autisme snel overprikkelt en reageer je snel boos? Hoe kan je stressprikkels bij autisme herkennen en hier beter mee leren omgaan?
Stressprikkels bij autisme
Iemand met autisme heeft meer last van diverse stressprikkels dan iemand zonder autisme. Prikkels komen vaak heftiger binnen. Een dag kan een aaneenschakeling zijn van grote en kleine stressfactoren die bij elkaar uitputtend kunnen zijn. Hierdoor heb je eerder last van overprikkeling, onrust, chaos en vermoeidheid. Dit kan je telkens veel uit evenwicht brengen en je hele leven beïnvloeden.
Wat is stress precies?
Stress is een walm van spanning die in je lichaam optreedt als reactie op extreme prikkels. Stress verstoord je evenwicht tussen je draagkracht en draaglast. Aanhoudende stress vermindert je weerstand, waardoor je vaker ziek wordt. Je wordt snel boos om kleinigheden en je voelt je snel geïrriteerd. Je gaat dingen uitstellen en afspraken afzeggen en je gaat meer piekeren en slecht slapen. Door je autisme weet je niet altijd waar spanning vandaan komt en hoe je dat kan oplossen. Daardoor sta je vrijwel voortdurend onder stress. Stressprikkels bij autisme is iets waar je veel last van kan hebben.
Hoe reageer je op stress?
Stress bij autisme zorgt ervoor dat je verdedigingsmechanisme wordt getriggerd. Je gaat ertegen vechten, vluchten of je bevriest. Dit zijn vaak je eerste reacties op een voor jou bedreigende situatie. Door bijvoorbeeld dingen te vermijden en uit de weg te gaan, hoop je dat je stress afneemt. Helaas levert vermijden op langer termijn veel meer stress op. Het probleem dat er is gaat niet vanzelf weg als jij er voor wegloopt of het vermijdt. Je kan ook verstarren, waarbij je niet meer weet wat je moet doen. Deze verdedigingsmechanismen worden automatisch opgeroepen. Overprikkeling bij autisme komt in de praktijk dan ook veelvuldig voor.
De gevolgen van overmatige stress bij autisme
Iedereen heeft een optimaal spanningsniveau en dat is voor iedereen anders. Bij een grote hoeveelheid stress kun je minder goed nadenken. Hoe meer stress, hoe moeilijker het voor je wordt om je rust te bewaren. Je bent dan meer aan het overleven dan aan het leven. Het gevoel om in een achtbaan te zitten waar je niet meer uit kan. Sommige mensen met autisme worden er zo door overruled dat ze in een ‘meltdown’ komen. Hun lichaam geeft het op. Ze moeten dan eerst een paar dagen of een week tot rust komen om hiervan bij te komen. Anderen worden meer somber, depressief, angstig en gaan piekeren. Veel werknemers met autisme en een hoge prestatiedrang, gaan over hun grenzen heen en krijgt burn-out klachten. Voor deze werknemers is grenzen stellen bij autisme dan ook heel belangrijk.
Stressprikkels bij stress herkennen
Als je autisme hebt, is stress herkennen lastiger. De gebruikelijke stressverminderingstechnieken werken lang niet altijd afdoende. Door het autisme ben je geneigd om stress reactief te benaderen. Je komt er dan achteraf pas achter dat er stress is en waardoor het komt. Het gevolg daarvan kan zijn dat je werk onder je niveau doet of dat je altijd het gevoel hebt ‘anders’ te zijn. Je kunt gevoelens hebben van mislukking, omdat je jezelf met anderen vergelijkt. Het hebben van een laag zelfbeeld komt dan ook vaak voor bij mensen met autisme. Vaak ontbreekt het mensen met autisme aan bepaalde vaardigheden, die voor anderen vanzelfsprekend zijn, zoals het maken van een praatje over het weer. Doordat ze die vaardigheden missen, raken ze gestrest omdat ze zien dat het anders of beter kan.
Opbouwen van stress
Het opbouwen van stress kun je vergelijken met het ontwikkelen van een ‘punthoofd’. Deze metafoor geeft weer dat er allerlei factoren zijn die stress opbouwen. Dat kan onduidelijkheid zijn of een afspraak die niet nagekomen wordt. Vaak ook als je feedback krijgt die je niet begrijpt, een verandering die er aan zit te komen of een sociale gebeurtenis die spanning geeft. Elke gebeurtenis of oorzaak vormt een laagje stress: de stressbronnen stapelen zich op. Je bent er over na aan het denken en kunt het niet loslaten of oplossen. Dit bouwt zich zo op, totdat je hoofd overvol is en je veel chaos, onrust en spanning ervaart.
Dan hoeft er nog maar iets heel kleins te gebeuren en je punthoofd kan het niet meer hebben: het escaleert. Als een computer die heel hard aan het werk is en waarbij er nog een extra programma wordt geopend waardoor het vastloopt. Veel mensen met autisme hebben dan ook veel behoefte aan structuur.
Stressprikkels bij autisme: leren omgaan met spanning
Iedereen ontwikkelt tijdens zijn leven manieren waarop ze omgaan met spanning. Als de spanning erg hoog oploopt en het escaleert, reageert de een naar buiten door verbaal of fysiek agressief te worden. Een ander trekt zich juist helemaal terug en gaat op een zo stil mogelijke plek zitten. Je bent je lang niet altijd bewust van wat jouw manier is. Voor jou is het normaal. Weten hoe dit bij jou werkt, je daar bewust van worden, is heel belangrijk om meer rust te kunnen krijgen in je leven. Als je dan bepaalde spanning voelt aankomen, kan je leren wat bij jou helpt om dit te elimineren, zodat je redelijk rustig kan blijven. Daarbij kan je ook aan anderen aangeven dat je spanning voelt en dat je je even wilt terugtrekken om je stressgedachten weer tot rust te manen. Kijk wat voor jou goed werkt.
Bereid je voor op stress in stressvolle situaties
Stel dat je stress negeert of er niets mee doet, of nog erger, er niets mee kunt doen. Je gaat maar door en door, ondanks de hoeveelheid spanning. Er komen steeds weer nieuwe stressoorzaken bij, zonder dat de hoeveelheid stress kan verminderen of wordt opgelost. Waarschijnlijk herken je het wel: dan gebeurt er nog iets en boem, het escaleert. Je wordt misschien wel woedend, krijgt conflicten met iedereen of je trekt je terug op je eigen stille plek zonder contacten aan te kunnen met anderen. Weten hoe snel en waardoor de stress bij jou oploopt voordat het escaleert, helpt je. Welke stadia zijn er bij jou? Hoe snel loopt het op? Wat zijn de gevolgen? Je hier bewust van zijn, bevordert je omgang met stress. Van daaruit kun je bepalen welke actie je het best kunt ondernemen.
Gebrek aan assertiviteit bij druk van buitenaf
De druk die op je gelegd wordt en de moeite die het autisme met zich meebrengt, zorgen ervoor dat het je soms even te veel wordt. Het is dan heel slim als je weet hoe het bij jou werkt en welke mogelijkheden je hebt om er beter mee om te gaan. Zorg dat je hier op assertieve manier weet wat goed voor je is. Een gebrek aan assertiviteit bij autisme komt in de praktijk vaak voor. Hoe sneller je bepaalde stresssignalen herkent en hier proactief mee om weet te gaan en dit ook durft aan te geven, hoe beter je bij je innerlijke rust kan komen.
Minder stress ervaren
Elke persoon heeft zijn of haar eigen set signalen die opkomen als hij of zij gestrest is. Met het ouder worden herkennen de meeste mensen hun eigen signalen. Zo kun je je eigen stressniveau lezen en verschillende methoden hebben geleerd om stress het hoofd te bieden. Voor veel mensen met autisme is het echter lastig om dit vanzelf te ontwikkelen. Om minder stress te ervaren, is het onder andere nodig dat je je stress-signalen en lichaamssignalen herkent. Ons lichaam geeft allemaal fysieke signalen af wanneer we stress ervaren, zoals een versnelde hartslag, zweten, gespannen spieren en slapeloze nachten. Wanneer je gespannen bent, word je eerder star in je gedrag en zoek je naar vaste routines. Anderen kunnen vaak goed aan je zien dat je gespannen bent; aan je lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en de manier waarop je praat.
Het is ook heel belangrijk om je eigen lichaamssignalen niet te negeren.
Stressprikkels bij autisme herkennen en burn-out klachten voorkomen
Als je meer grip krijgt op stressprikkels bij autisme, stapelt de stress zich ook minder op. Op verschillende manieren kun je vervolgens met de stress-signalen aan de slag. Dit zorgt ervoor dat je deze stressprikkels beter leert herkennen en je manieren vindt om de spanning om te buigen. Door hier bewust mee om te gaan en keuzes te maken voor wat je belangrijk en leuk vindt, heb je meer rust en vind je meer voldoening in je leven. Mede ook om eventuele burn-out klachten bij autisme te voorkomen. Stress is hierbij vaak één van de grootste boosdoeners.
Geef een reactie